AYM kararı: Kalabalık koğuşta tutulanlara tazminat ödenecek
AYM, tutukluluk süresi içerisinde aylarca resmi kapasitesinin üstünde kişinin kaldığı koğuşta tutulan Fatih Seyis’in başvurusunu inceledi.
Resmi kapasitesi 14 olan koğuşta aylar boyunca 20’den fazla insanla birlikte tutulan Seyis başvurusunda, koğuşun kalabalık olması yüzünden tuvaletin önünde yattığını, sürekli tuvalet sırası beklediğini belirtti. AYM, Seyis’in başvurusunu kabul ederek kötü muamele yasağının ihlal edildiğini ve bundan dolayı 60 bin lira tazminat verilmesi gerektiğine hükmetti. AYM, kararında şunları belirtti:
Anayasa’nın 17. Maddesi, ceza infaz kurumunda tutulan mahpusun içinde bulunduğu şartların insan onuruna yakışır bir şekilde olmasını da koruma altına almaktadır. İnfazın yöntemi ve infaz sürecindeki davranışların mahpusları özgürlükten mahrum kalmanın doğal sonucu olan kaçınılmaz elem seviyesinden daha fazla sıkıntılı veya eziyetli bir duruma sokmaması gerekir.
En az 4 metrekare alan ve ayrı uyku yeri olması gerekir
Bu bağlamda aşırı kalabalıklaşma ve kişisel alan eksikliğine ilişkin şikayetlerde üç faktör göz önünde bulundurulur. Bunlar her mahpus için en az 4 metrekare zemin alanı olması, her mahpusun ayrı bir uyku yeri olması ve koğuşun genel yüzeyinin mahpusların mobilyalar arasında serbestçe hareket etmesine izin verecek şekilde olmasıdır. Anılan üç faktörden birinin yokluğu kendi başına tutulma koşullarının kötü muamele yasağını ihlal ettiği yönünde güçlü bir karine oluşturacaktır.
Ayrıca çok kişilik koğuşlarda bir kişi için olan asgari yaşam alanının 4 metrekarenin altına düşmesi halinde Anayasa’nın 17. maddesinin ihlaline yönelik ortaya çıkacağı değerlendirilen güçlü karine üç unsurun bir arada bulunması durumunda ortadan kaldırılabilecektir. İlk olarak asgari kişisel alanın 4 metrekarenin altına düşmesi kısa süreli, küçük çaplı ve ara sıra olmalıdır. İkinci olarak bu tür azalmalar koğuş dışı yeterli dolaşım özgürlüğü ve yeterli koğuş dışı etkinliklerle desteklenmelidir. Son olarak başvurucu genel olarak uygun nitelikte olan, tutulma koşullarını ağırlaştırıcı başka bir unsur taşımayan bir ceza infaz kurumunda tutuluyor olmalıdır.”