Bekçilerin yetkileri genişletildi: Üst araması yapabilecek
TBMM İçişleri Komisyonu'nda kabul edilen ve iç güvenlik alanında düzenlemeler içeren, Dahiliye Memurları Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile Karayolları Trafik Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor.
Çarşı ve mahalle bekçileri
Teklifle Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun'da değişikliğe gidiliyor.
Buna göre, görev sırasında veya dışında kurumun hiyerarşik düzenini bozacak veya amirin ya da üstlerinin otoritesini zedeleyecek şekilde amir ya da üstlerinin eylem veya işlemlerini olumsuz yönde eleştirici nitelikte söz söylemek ya da yazı yazmak, disiplin cezası verilecek fiiller arasında sayılacak.
Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda yapılan değişikliğe göre, fiilin hatalı olarak vasıflandırıldığı veya düzeltilebilir bir şekil noksanlığı bulunduğu gerekçeleriyle disiplin cezasının mahkeme tarafından iptal edilmesi durumunda kararın kesinleştiği tarihteki yetkili disiplin kurulu veya disiplin amiri, kararın tebliğinden itibaren 6 ay içinde ceza verme yetki ve sorumluluğu kapsamında yeniden değerlendirme yapacak.
Teklifle Anayasa Mahkemesinin kararı uyarınca Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nda düzenleme yapılıyor. Buna göre, polis memuru ve üstü rütbelerde bulunan personel, Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin rütbece üstü, kadro ve kuruluş yönünden bağlı oldukları ve amir olarak yetkilendirilmiş olan diğer personel ise çarşı ve mahalle bekçilerinin amiri sayılacak.
Subay, astsubay ve uzman jandarma çavuşlar, Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin rütbece üstü, kadro ve kuruluş yönünden bağlı oldukları ve amir olarak yetkilendirilmiş olan diğer personel ise çarşı ve mahalle bekçilerinin amiri olacak.
Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda yapılan düzenlemeyle, çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde aranacak nitelikler belirleniyor.
Teklifle, Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca çarşı ve mahalle bekçilerinin önleyici ve koruyucu görev ve yetkileri kapsamındaki eylemlerinin kapsamı belirleniyor. Buna göre çarşı ve mahalle bekçileri, görev bölgeleri içerisinde bulunan konut, işyeri veya araçların güvenliğini temin edecek tedbirleri alacak, görev saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede tespit ettikleri kabahat fiillerini önleyecek ve genel kolluğa bildirecek.
Haftada 56 saate kadar çalışabilecekler
Çarşı ve mahalle bekçisi durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya kendisinin veya başkasının yaşamını tehlikeye sokabilecek bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkasına zarar verilmesini önlemek amacıyla kişiler üzerinde yoklama suretiyle el ile dıştan kontrol yapabilecek. Araçlarda ise aracın dışarıdan bakıldığında içerisi görünen bölümlerini kontrol edebilecek. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemeyecek.
Çarşı ve mahalle bekçilerinin haftalık çalışma süresi 40 saat olacak. Personel yetersizliği, görev yoğunluğu ve benzeri durumlarda emniyet ve asayişin gerektirdiği hallerin ortaya çıkması halinde valinin onayıyla haftalık 40 saatlik çalışma süresi en fazla 56 saate kadar artırılabilecek. Belirtilen durumların ortadan kalkmasıyla fazla çalışılan süre istirahat süresine eklenecek.
Çarşı ve mahalle bekçileri "olağanüstü hal, terör, toplumsal olaylar, doğal afet, salgın hastalık, mevsim koşulları ve benzeri durumlarda" güvenlik veya kamu düzeni ile görevi etkileyen zorunluluk hallerinin ortaya çıkması halinde Bakan onayıyla hükümde belirtilen zaman dilimi dışında çalıştırılabilecek.
Teklifle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de yapılan değişiklikle "Genel Müdür" kadrosunun hiyerarşik üstü konumunda bulunan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkan Yardımcısı kadrosunun ilgili cetveldeki yeri, hiyerarşik konumuna uygun şekilde belirleniyor.
Yetkisiz çakar kullananlara 96 bin lira ceza verilecek
Buna göre, yetkisiz çakar ve tepe lambası kullanan sürücülere yönelik cezalar artırılıyor. Işıklı ve/veya sesli uyarı işareti veren cihazların kullanımına ilişkin hükmü ihlal edenlere 96 bin lira ceza verilecek, sürücü belgeleri 30 gün süreyle geri alınacak ve araçları aynı süreyle trafikten men edilecek.
Hükümlerin, son ihlalin gerçekleştiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde 2 veya daha fazla kez ihlal edilmesi halinde sürücülere her seferinde 192 bin lira trafik idari para cezası uygulanarak sürücü belgeleri 60 gün süreyle geri alınacak, araç da 60 gün süreyle trafikten menedilecek. Sürücü, aynı zamanda araç sahibi değilse ayrıca tescil plakasına aynı miktar için ceza tutanağı düzenlenecek. Bu hükme konu cihazlara mülki amir tarafından el konulacak ve mülki amir tarafından mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek.
Sürücü belgesi geri alma işlemleri, yasada belirtilen görevliler tarafından yapılacak. 60 gün süre ile sürücü belgesi geri alınanların sürücü belgeleri psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mani hali olmadığının anlaşılması halinde iade edilecek. Bu madde kapsamında geri alınan sürücü belgeleri düzenleme kapsamında verilen trafik idari para cezalarının tamamının tahsil edilmiş olması şartıyla iade edilecek.
Türkiye Noterler Birliğince tutulan araç sicil ve tescil sistemi veri tabanında yer alan bilgiler, Emniyet Genel Müdürlüğünün yanı sıra Jandarma Genel Komutanlığı ile de anlık olarak paylaşılacak. Böylece Jandarma Genel Komutanlığının sorumluluk sahasında işlenen "terör, kaçakçılık ve göçmen kaçakçılığı" suçlarında kullanılan araçların takibinin yapılabilmesi, suç işlenmesinin önlenmesi, şüphelilerin yakalanması, asayişin sağlanması ve yasa dışı göçün engellenmesi amaçlanıyor.
Yeni madde ihdasları
Komisyonda, teklife iki madde ihdas edildi.
Buna göre, Emniyet Genel Müdürlüğü personelinden kendisine tevdi edilen görevleri cesaret, feragat, kahramanlık veya üstün başarıyla yerine getirenlere, İçişleri Bakanı tarafından "Emniyet Üstün Cesaret ve Feragat Madalyası", "Emniyet Şeref Madalyası", "Emniyet Üstün Hizmet Madalyası" verilebilecek.
Mecburi hizmetle yükümlü olduğu süre içinde, istifa edenler veya sağlık sebebi hariç her ne suretle olursa olsun ilişiği kesilenler, Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından belirlenen; öğrenci, subay ve/veya astsubay nasbedildikten sonra kendilerine yapılan öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarının 2 katını; meslekten veya devlet memurluğundan çıkarılanlar belirlenen masrafların 4 katını, yükümlülük sürelerinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak kanuni faiziyle birlikte tazminat olarak ödeyecek.