Deneyde işkence yapılan 50 şempanze emekli oluyor!
Çeviri: Gözde Y. Öztürk/ Vehaber
2011 yılında, İlaç Kurumu (IOM) denek şempanzelerin üzerinde yapılan neredeyse bütün biyomedikal ve davranışsal araştırmalarda kullanmalısının gereksiz ve ahlakdışı olduğu sonucuna varan ve gelecekte ne kullanılacağıyla ilgili öneriler sunduğu bir rapor hazırladı. Bu raporun yayınlanmasıyla Ulusal Sağlık Kurumu (NIH) 2013'te finanse ettikleri denek adı altında işkence gören şempanzelerin çoğunun emekli edileceğini duyurdu.
Bu haber, yüzlerce şempanzenin onlarca yıldır laboratuarlarda işkence gördükten sonra artık zarar görmeyecekleri anlamına geliyor. Haberler, bu günü görmek için yıllarca mücadele verenler tarafından olumlu karşılanırken 310 şempanze emekli edilecekken 50 şempanzenin gelecekte yapılacak araştırmalar için geride bırakılacağı gerçeği haberlerin olumlu etkisini azaltmıştı. Bu durum, bu hafta değişti ve yeni bir duyuruyla Ulusal Sağlık Kurumu'nun geride kalan 50 şempanzenin de kalıcı olarak bakımevine emekli edileceği duyuruldu. NIH yöneticisi Francis Collins Nature dergisine "Bence bu çok özel hayvanların üzerinde deney yapılmasının faydaları ve riskleri üzerinde uzlaşmaya varmaya çalışılan 5 yıllık titiz bir sürecin olağan bir sonraki adımı. 5 yıllık süreçte deney yapma gerekliliğinin gerçekten sıfıra düştüğü bir noktaya geldik." dedi.
Bu yılın başında, esir tutulan şempanzelerin yasal durumu Tehlike Altındaki Türler yasasına göre tehlike altındaki türler statüsüne getirildi. Yasadaki maddeler, şempanzelere fayda sağlamak için şempanzelerin denek olarak kullanılmasını isteyen biri için bile çıtayı yükseltti. Bu sonbaharda, şempanzelerin deneylerde kullanılması için hiçbir izin isteği yapılmadı. Hala birçok özel mülkiyette esir şempanze laboratuarlardan kurtarılmayı bekliyor.
Collins yerleştirmelerin eğer yer varsa uygun bir geçişin sağlanabileceği bir zaman aralığında her bir şempanzenin rahatı, refahı ve sosyal gruplaşması göz önünde tutularak yapılacağını belgeye ekledi. Şimdi tek sorun onlara bakımevinde yer bulmak. Chimp Haven bakımevi, 25 şempanzeyi alabileceğini ve önümüzdeki yıl da daha fazlası için yer açmak üzere çalışacağını söyledi. Kuruluş hem devletten yardım alıyor hem de bağış alıyor. Emekliliği gecikmiş şempanzeleri almak için halkın desteği bu kurum için çok önemli.