İstanbul'un atık suyu: En çok kullanılan maddeler alkol, tütün ve esrar

İçişleri Bakanlığı öncülüğünde, 2019 yılında İstanbul'daki atık sular üzerinden uyuşturucu madde kullanımına yönelik çalışma yapıldı. Yapılan incelemenin analizleri, hazırlanan makale ile yayımlandı.

DHA'nın aktardığı habere göre, 14 arıtma tesisinden aynı anda 4 dönem boyunca yüksek nüfusa sahip tek bir şehirde atık sudaki uyuşturucuları analiz eden ilk çalışma özelliğini taşıdığı belirtilen makalede, 2019 yılında yaklaşık 20 milyon nüfusa sahip İstanbul'da kanıta dayalı önlemlerin uygulanmasına yardımcı olmak için 3 aylık dönemler içinde geleneksel yasadışı uyuşturucular amfetamin (AMP), metamfetamin (METH), 3,4-metilendioksimetamfetamin (MDMA), esrar, kokain ve eroin, tütün ve alkol tüketimi tahmininin hedeflendiği belirtildi.

İstanbul nüfusunun yüzde 90'ına hizmet eden 14 ana Atık Su Arıtma Tesisi (AAT) üzerinde yapılan incelemede toplamda 392 kompozit numune zamanla orantılı olarak toplandı. Çalışma sonucunda, İstanbul'da metanfeatim tüketiminin en yüksek olduğu dönemlerde günlük tüketimin bin kişide 120 mg olduğu tahminine varıldı. En çok metanfetamin tüketilen bölgelerdeki arıtma tesislerinde ise oran günlük bin kişide 135.5 mg ile 666.6 mg arasında yer aldı. 

Su arıtma tesisleri arasında şehrin ortalama metilendioksimetamfetamin (MDMA) tüketim değerinin günlük bin kişide 94.8 mg olarak, en yüksek tüketim değeri ise günlük bin kişide 158.5 mg olarak tahmin edildi. Genel olarak, MDMA tüketiminin şehir genelinde aralık döneminde önemli ölçüde arttığı gözlemlendi.

Kokain için 4 örnekleme döneminde yapılan analizde, ​atık su bazlı epidemiyolojisi (WBE) tarafından tahmin edilen tüketim miktarının günlük bin kişide 61.9 mg ile 379.9 mg arasında değişirken, şehir genelinde ortalama kokain tüketimi günlük bin kişide 200.9 mg olduğu belirlendi.

Makalede, İstanbul'da 2019 yılında 4 dönem için yapılan geçici örneklem değerlendirmelerinde en yüksek ortalama tüketime sahip maddeler alkol, tütün ve esrar maddeleri olarak belirlendi. İstanbul'da en çok tüketilen yasadışı uyuşturucu madde tahmini günlük bin dozda 26.73 ortalama dozu ile esrar oldu. 4 dönemdeki tütün tüketimi, önemli ölçüde değişmezken, Mart ve Haziran dönemlerindeki alkol tüketim oranının, Eylül ve Aralık dönemlerinde önemli ölçüde azaldığı görüldü. Alkol tüketimindeki bu düşüşün, Haziran 2019'dan sonra alkol içeren ürünlere 'özel tüketim vergisi'nin uygulanmasıyla açıklandı.

Kokain tüketimi 4 periyodun tamamında sabit ve ortalama yıllık doz tahmini günlük bin kişide 2.01 doz oldu. Amfetamin (AMP) tipi uyarıcılar için ortalama metilendioksimetamfetamin (MDMA) dozu ilk üç periyotta binde günlük 0.7 doz olmasına rağmen, tüketilen dozun son dönemde (Aralık) iki kattan fazla arttığı ancak gözardı edilebilir olduğu değerlendirildi. Yapılan analizlerde ortaya çıkan dönemsel farklılıkların genel sebebinin ise İstanbul'un, ülkenin iş merkezi olması ve dört mevsim turist çekme potansiyeline sahip olması olarak görüldü.