2013 yılında Türkiye’de meydana gelen ölümlerin en fazla sebebinin dolaşım sistemi hastalıkları, kanserler, solunum sistemi hastalıkları ve endokrin-metabolizma-beslenme hastalıkları olduğunu belirten Dr. Metin Aydın, “Menderes’in köken aldığı ve geçtiği Afyon, Uşak, Denizli ve Aydın illeri arasında en fazla ölüme sebebiyet veren bu dört hastalığın hepsinde en fazla ölüm oranları Aydın’dadır. 2010-2013 yılları arasında Türkiye’de ölümler yüzde 21, Aydın’da yüzde 30 arttı. 2013 yılında Türkiye’de yaşayan 206 kişiden 1, Aydın’da 159 kişiden 1 tanesi öldü. Aydın’da Menderes Havzası’nda nehre en yakın yerleşim yerlerinde ölümler en fazla görülmektedir. Dünya’nın bugün itibarı ile mücadele ettiği en önemli sağlık problemi kanserdir. 2010-2013 döneminde Türkiye’de kanser oranları yüzde 18, Aydın’da yüzde 42 artmıştır. Kanser hastalığının kalıtsal faktörler, virüsler, radyasyon, kimyasal maddeler, hava-su-toprak yani çevresel faktörler, beslenme alışkanlıkları, sigara gibi pek çok sebebi vardır. Kanser oluşumunda çevresel faktörlerin etkisi yüzde 85-90’dır. Çevresel faktörler DSÖ’ne bildirilen tüm hastalıkların yüzde 80’den fazlasında sorumlu. Yine dünyadaki tüm ölümlerin yüzde 25’i çevresel nedenlere bağlanmaktadır” dedi.
AYDIN’DA SU VE TOPRAK KİRLİLİĞİ MEVCUT
Türkiye’de kanser oluşumunda çevrenin etkisinin dünya ortalamasına göre 700 kat daha fazla olduğunu savunan Dr. Aydın, “Aydın’da su kirliliği birinci öncelikli çevre sorunudur. Diğerleri hava kirliliği, atıklar ve toprak kirliliğidir. Aydın’da su kirliğinin en önemli sebepleri endüstriyel atık sular, evsel atık sular, zeytinyağı kullanımından kaynaklanan karasu ve jeotermal sulardır. Hava kirliliği tüm dünyada sağlığa yönelik ilk 10 risk faktöründen biridir. Türkiye hava kirliliğine bağlı erken ölümlerin en yüksek oranda olduğu ülkelerden biri.
Aydın’da toprak kirliliğinin en önemli sebepleri sanayi kaynaklı atık boşalımı, vahşi depolanan evsel katı atıklar, aşırı gübre ve tarım ilacı kullanımı ve plansız kentleşmedir. Türkiye’de kullanılan tarım ilaçlarının üçte ikisi Ege ve Akdeniz bölgelerinde tüketilmektedir. Tarım ilaç kullanımı ile kanser görülme sıklığı arasında ciddi bir ilişki var. Bilinçsiz olarak yoğun miktarda tarım ilacı kullanılan bölgelerde anne sütünde, insanların yağ dokularında tarım ilaçları saptanmıştır” diye konuştu.
MENDERES’TE EN AZ ATIK TOPLANAN İL AYDIN
Büyük Menderes Nehri’nin geçtiği dört il içinde nüfusa göre en az atık toplanan ilin Aydın olduğuna dikkat çeken Dr. Aydın, şöyle konuştu:
“Aydın dört il içinde atıklar için yüzde 67 ile düzenli depolama sahasının en az olduğu, yüzde 29 gömme işleminin en fazla olduğu, kanalizasyon şebekesi ile hizmet veren toplam belediye sayısı ve belediye nüfusunun en az olduğu il konumunda bulunuyor. Kanalizasyon şebekesi ile deşarj edilen atıksular büyük oranda Menderes Nehrine olmaktadır. Menderes nehrinin geçtiği dört ilde yer alan toplam 286 belediyenin yüzde 88’inin arıtma tesisi yok. Aydın’daki belediyelerin ise yüzde 70’inin arıtma tesisi yok. Aydın’da içme ve kullanma suyu şebekesi için büyük oranda yeraltı veya kuyu suyu kullanılmaktadır. Aydın’da atıkların gömme işleminin fazla olması, zirai ilaçların çok yoğun ve bilinçsiz kullanılması, jeotermal kuyu kazılarının çok yoğun ve denetimden uzak olması nedeniyle içme suyu olarak kullanılan yer altı sularında meydana getirilen kirliliğin öneminin daha da artmasına sebep olmuştur. 2013 yılı su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme, insan sağlığı ve sosyal faaliyetlerle ilgili aktivasyon sayısında parasal harcamalar miktarı bakımından Aydın ili Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir”
JEOTERMAL SANILDIĞI KADAR MASUM DEĞİL
Dünyada artan temiz enerji ihtiyacı ve ısınma amaçlı kaynak kullanımı çeşitliliğine yönelik araştırmaların çevre kirliliğine neden olmayacak enerji kaynaklarına yönelimin jeotermal kaynakların önemini daha da arttırmakta olduğuna işaret eden Aydın, jeotermalin temiz enerji olarak bilinmesine rağmen doğru kullanılmadığında çevresel etkileriyle önemli bir sorun olarak ortaya çıkmakta olduğunu sözlerine ekledi.
