Kırıkkanat açıklama yaptı
Gazeteci-Yazar Mine Kırıkkanat sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada kararı şöyle duyurdu:
'19 Ekim 2021 tarihinde Elif Şafak’a karşı açtığım intihal davası; lehime sonuçlanmış bulunmaktadır. Anadolu 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, ilişikteki gerekçeli kararda ayrıntılı biçimde açıklandığı gibi Elif Şafak’ın 'Bit Palas' romanının, 'Sinek Sarayı' romanımdan intihal olduğuna hükmetmiştir. Hem Elif Şafak, hem Doğan Kitap’a karşı açtığım dava sürecinde adaleti tesis eden Mahkeme heyetine, iki kitap arasında titiz bir karşılaştırma yapan bilirkişi kuruluna; çok değerli hukukçu, müthiş avukatım Murat Teber ile sevgili kızım Av.Aleyna Yürek’e tüm varlığımla, kalbimle teşekkür ederim.'
Kırıkkanat: 'Benim kitabımdan alınmış…'
İstanbul Anadolu 1. Fikri ve Sinai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin gerekçeli kararında, davacı Kırıkkanat’ın açtığı davanın dilekçesi özetlendi. Kırıkkanat’ın Sinek Sarayı adlı romanının
1990’da Cep Kitapları A. Ş. tarafından yayımlandığını, Elif Şafak’ın ilk basımı 2002 yılında Metis Yayınları tarafından yapılan ve 2009’dan itibaren Doğan Kitap’ta yayımlanan Bit Palas adlı romanında intihal yapıldığı iddiasında bulunduğu aktarıldı. Dilekçede, '60. Sayfadan öteye kurgusu, kurgu mekânı, bazı karakterleri ve yazım üslubunun, müvekkil Mine Kırıkkanat’ın yazmış olduğu, Sinek Sarayı‘ndan intihal edildiği' iddiasında bulunulduğu belirtildi.
Kararda, bilirkişinin incelemesi sonucunda, Kırıkkanat’ın kitabının yüzde 5’lik bölümünün intihal edildiği sonucuna vardığı vurgulandı. Bu görüş doğrultusunda oluşturulan kararda, şöyle denildi:
'Elif Şafak’ın 2001’de ilk basımı yapılan Bit Palas kitap isminde dahi ilk basımı 1990’da yapılan Sinek Sarayı ile benzerliğinin olması, kitaptaki kurgulama, karakterler, mekân ve zaman birliği, olay örgüsüne bakıldığında esinlenmenin çok ötesinde Mine Kırıkkanat’ın Sinek Sarayı isimli kitabının adından ve içeriğinden fazlasıyla yararlandığı ve bu yararlanmanın intihal düzeyinde olduğu ve Mine Kırıkkanat’ın Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'ndan kaynaklı haklarının ihlal edildiği kabul edildi.'
İntihal sayılan bölümler
Kararda, şu tespitler sıralandı:
- Yukarıda açıklandığı üzere davacı tarafın intihal yönündeki iddiaları değerlendirilmiş, her iki eserin karşılaştırıldığı bilirkişi raporunda tespit edildiği üzere, her iki eserde de 'mimar' meslek karakterinin ifade edildiği, her iki eserde de azınlıkları koruma güdüsü, dinler ve inançlar, mistik hareketler, yer yer işlendiği, her iki eserde de Kürtlerin işlendiği, Kürtlerin ve Türklerin aşağılandığı, azınlıkların yüceltildiği eserlerin bütününde görüldüğü…
- Davacı ve davalı romanlarında olayların büyük ölçüde yaşandığı yer olan apartmanlarda benzerlik olduğu, davacı ve davalı romanlarındaki Sinek Saray tanımı ile Kalktı Göçeyledi Dede'nin tanımı arasında çağrışım ve benzer anlatım tarzı olduğu…
- Her iki eserde de apartmanın mimari tarzında ve kuş motifleri ile süslenmiş olması, her iki eserde de çevre düzenlemeleri ve yapılaşmalarda geçmişe yapılan saygısızlık, özlem ve yapılanların çirkin görüntülerini dillendirmiş olması,
- Her iki romanda kapıcı dairesindeki karakter sayıları benzer; anne, baba ve oğulun bulunduğu, davalının kitabının 121. sayfasında' Hacı Hacı'nın 7,5 yaşındaki torunu için ' Şimdiden normal büyüklüğünün bir buçuk katına ulaşan kafası daha ne kadar büyüyebilecekti? Elleri arkaya bükülemiyor, maymun eli gibi içe kıvrılıyordu Bu pençe eller ve ailede kimsenin doğru — dürüst telaffuz edemediği Ma-ro-te-aux-la-my-sen-dro-mu — ile daha ne kadar yaşayabilecekti? ( s.121) tanımlaması da özürlü bir çocuk karakteri betimlendiği,
- İkinci derecede karakterlerden kapıcı Sabbek Hanım 'ın oğlunun özürlü/engelli ve büyük bir gövdeye sahip olması ile Hacı Hacı'nımn 7,5 yaşındaki torunun kocaman kafası olması; ile aralarında aşağılayıcı/çirkin bir tanım benzerliği bulunduğu,
- Her iki eserde de travestiler ve eşcinseller karakter olarak kitaplarda işlendiği, her iki romanda da Beyoğlu'nun ünlü caddeleri ve sokak adları kullanıldığı, karakter, aile bireyleri, iş bölümü benzerliğinin bulunduğu, etraf betimlemesinde çöp, pis konu, zararlı alışkanlık olarak puro kullanımı,
- Her iki romanda da karakterlerden kadınların apartman dışından olmaları ve arkadaşlık yaptıkları erkekler (Sinan ve 7 Numara: Ben) tarafından aşağılayıcı ifadelerle tanıtmış olmaları,
- Her iki olayda da terör olaylarının işlendiği,
- Her iki kitaptaki karakterlerin sorunlu ve hâletiruhiyesi bozuk kişiler oldukları, davacı kitabındaki ana karakter Sinan ile sevgilisi Christine ve taşınma işi ile davalı kitabındaki ana karakter 7 Numara: Ben ve arkadaşı Ethel'in ev taşınma olayı bazı bölümlerinde verilen örnekteki gibi örtüştüğü,
- Her iki romanın bitişinde bir kendisinin yazmadığını söylerken, davalı yazar da romanını '7 Numara: Ben' uydurduğunu, kendisinin yazmadığını ifade ettiği…
İsimler de benzer
- Bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde davalı tarafa ait eserin isim benzerliği, kurgulama, karakterler, mekân ve zaman birliği, olay örgüsüne ve soncu bakıldığında esinlemenin çok ötesinde, davacının romanının adından ve içeriğinden yararlanıldığı ve bu yararlanmanın intihal düzeyinde olduğu kabul edilmiş ve davacı tarafın Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan kaynaklı haklarının ihlal edildiği kabul edilmiştir.
Kesinleşirse tazminat ödenecek
Mahkeme, yüzde 5’lik intihal tespitinden sonra tazminat miktarını da 7 bin 952 lira olarak belirledi. Mahkeme, ayrıca 10 bin lira da manevi tazminata hükmetti. Bununla birlikte Kırıkkanat’ın Doğan Kitap’ın geliri nedeniyle de tazminat talebinde bulunabileceği ifade edildi. Doğan Kitap, sert tepki gösterdiği karara itiraz ederek istinaf mahkemesine başvurdu. İstinaf mahkemesi, davada son sözü söyleyecek.
En yüksek tirajlı üç gazeteden birinde ilan yayımlanacak
Mahkeme, ayrıca, kesinleşmesi halinde intihal kararının tirajı en yüksek 3 gazeteden birinde 1
ilanına, masrafın davalıdan alınmasına da hükmetti.