Belçikalı bir Mısırbilimci antik Mısır kültüründeki iblislerin bilinen en eski betimini bularak, bu tür varlıkların 4,000 yıl öncesinden beri Antik Mısırlıların hayalgücünün parçası olduğunu gösterdi.
2020-08-11 06:40:55 - 2021-09-05 00:13:37
Uluslararası Antik Mısır Demonoloji Konferansı’nda tanıtılan betimlerdeki bu iblisler, kurbanlarını kavrayarak kafalarını koparıyordu.
Antik Mısır dini metinleri üzerine uzmanlaşan Wael Sherbiny, yaklaşık 4,000 yıllık iki Orta Krallık dönemi tabutu üzerinde iki iblis betimi keşfetti. Üçüncü bir iblis de, araştırmacının daha önce Kahire’deki Mısır Müzesi’nin raflarında bulduğu 4,000 yıllık bir deri elyazmasının üstündeydi. Yaklaşık 70 yıl boyunca depoda unutulan bu elyazması, bilinen en eski ve en uzun deriden yapılmış Mısır el yazması olmuştu. Sherbiny, Discovery News’e yaptığı açıklamada “Bu üç iblis zaten antik metinlerden biliniyordu. Fakat bu zamana kadar iki tanesinin tasviri bilinmiyordu. Çizimler iblisleri ya tamamen zoomorfik, ya da tamamen antropomorfik şekillerde gösteriyor” dedi.
Köpeğe benzer bir babun olarak resmedilen İblis İn-tep ve insan kafasına sahip belirsiz bir figür olarak resmedilen İblis Chery-benut, karmaşık bir yapının (olasılıkla bir çeşit tapınağın) girişinde bekleyen gardiyanlar olarak görülüyor. Bu yapıda diğer iblis benzeri varlıklar tarafından korunan başka odalar da bulunuyor.
Sherbiny “Metinler bu yapıyı Ay tanrısı Thoth ve güneş tanrısının teknesiyle bağdaştırıyor” diyor, ve metinlerin, isimlerini belirtmek dışında bu iki iblisin görevleri hakkında hiçbir bilgi vermediğini söylüyor.
“İlk iblisin adı olan İn-tep, kutsal alana izinsiz giren herhangi birinin ceza olarak kafasını koparmasından oluşan tehlikeli rolünü simgeliyor olabilir” diyor Sherbiny. Üçüncü iblis olan İkenty, kutsal bir imgeyi saklayan yasak bir bölgeye açılan ateşli bir kapının gardiyanıydı. İkenty’nin görünüşü de bir Orta Krallık tabutunda (MÖ 1870 – 1830) kedigil başlı büyük bir kuş olarak betimlendiği için biliniyordu.
Sherbiny aynı iblisi çok daha eski olan Kahire deri elyazmasında biraz daha değişik bir formda keşfederek, iblis İkenty’nin bilinen en eski betimini bulmuş oldu. Sherbiny “Metinler bu iblisin gördüğü her insana çevik bir şekilde saldırdığını, ve elinden kaçılamayacak kadar sıkı yakaladığını belirtiyor” diyor.
Antik Mısır inanış dünyasında doğaüstü güçlere sahip bir dizi varlık yaşıyordu. Bu varlıklar hem koruyucu, yardımcı ve savunucu olarak iyi, hem de tehdit, hastalık ve tehlike olarak kötü roller oynayabiliyordu. İnsan hayatının ve öbür dünyanın farklı alanlarını etkileyen olaylarda ortaya çıkıyorlardı.
İblisler İn-tep, Chery-benut ve İkenty’nin yeni keşfedilen betimleri, Yeni Krallık (yaklaşık 3,500 yıl önce) ve sonraki dönemlerdeki ayrıntılı ve çok renkli çizimlerin köklerinin çok daha eskiye gittiğini ortaya koydu.
Arkeofili/ Ayşe Bursalı