2021-07-03 15:32:47 - 2021-07-03 15:32:47
ABD'li komedyen Bill Cosby, Pennsylvania Yüksek Mahkemesi'nin hükümlülüğü bozma kararının ardından serbest bırakıldı. Yüksek mahkeme yargıçları, kararın savcılığın 'duruşma sürecindeki ihlalleri' nedeniyle alındığını ve oldukça sıra dışı bir durum olduğunu bildirdi.
83 yaşındaki Cosby'nin serbest bırakılması kamuoyunda büyük tepki çekerken, karar tecavüze uğrayan ve tecavüzcüsüyle yüzleşen kadınların hukuk mücadelesine büyük bir darbe olarak nitelendirildi. Dahası Cosby hakkındaki hapis cezasının bir teknik detaydan kaynaklı olarak bozulması büyük tartışmaya neden oldu.
Hürriyet gazetesinden Sevin Turan'ın konuyla ilgili olarak '9 soruda Bill Cosby olayı' başlığıyla yayımlanan derlemesi şöyle:
Bill Cosby kimdir, neden hapisteydi?
1960'larda tanınmaya başlayan komedyen Bill Cosby, özellikle 1984-1992 yılları arasında The Cosby Show'da canlandırdığı Cliff Huxtable karakteriyle hem ülkesi ABD'de hem de Türkiye dahil birçok ülkede milyonların sevgilisi haline geldi ve "Televizyonun En Mükemmel Babası", "Amerika'nın Babası" gibi unvanlara layık görüldü.
Cinsel taciz ve saldırı yaşayanlara güç ve cesaret vererek sessizliklerini birer birer bozmalarını sağlayan #MeToo (Ben de) hareketi sayesinde, dünya bu ideal babanın karanlık yüzüyle tanıştı. Geçmişte Cosby'le çalışmış ya da bir şekilde tanışmış olan 50'den fazla kadın, aktör hakkında cinsel saldırı suçlamalarında bulundu.
Bu suçlamalardan sadece Andrea Constand'in gündeme getirdiği yargıya taşındı. 2017'de açılan ilk dava jüri üyelerinin oybirliğiyle bir karar alamaması nedeniyle düştü. 2018'de konu yeniden mahkemenin gündemine geldi. Cosby, Constand'in rızasıyla birlikte olduklarını belirterek masum olduğunu savundu.
Sonuç olarak Constand'e uyuşturucu madde vermek ve tecavüz etmek suçlamasıyla hüküm giyen Cosby, 3 ila 10 yıl arası hapis cezasına mahkûm edildi. Bu kadar tanınmış ve nüfuzlu bir erkeğin hapisle cezalandırılması #MeToo hareketinin en büyük kazanımlarından biri kabul edildi.
Andrea Constand'in suçlamaları neydi?
Nisan 2018'de görülen duruşmada, Constand, Cosby'nin Ocak 2004'te kendisine tecavüz ettiğini söyledi. Aktörün evine gittiğini, burada Cosby'nin kendisine zorla içki içirdiğini ve zorla üç mavi hap yutturduğunu belirten Constand, bilincini kaybettiğini, aniden kendine geldiğinde Cosby'nin kendisine tecavüz etmekte olduğunu söyledi. CNN'in aktardığına göre, "O günden sonra hayatım bir daha asla eskisi gibi olmadı" diyen Constand ifadesinde şunları anlattı:
"Durdurmak istedim ama bir şey söyleyemedim. Ellerimi ve bacaklarımı oynatmaya çalışıyordum ama beynim organlarımı kontrol edemiyordu. Zayıf düşmüştüm, pelte gibiydim ve onu üzerimden atamadım. Çok aşağılanmıştım. Şoka girmiştim ve kafam gerçekten karışmıştı."
Cosby ile 2002'de Temple Üniversitesi'nde çalışırken tanıştığını ve saldırıdan önce yedi kez sosyal ortamlarda görüştüklerini söyleyen Costand, "Bir seferinde elini bacağıma koydu. Bir seferinde de pantolonumun düğmesini açmaya çalıştı. Kendisiyle beraber olmak için orada olmadığımı söylediğimde buna saygı gösterip durdu ve bir daha da hiç konuşmadık. Durumu anlamıştı" dedi.
Cosby'i kendisine kariyer tavsiyeleri veren bir mentor olarak gördüğünü de anlatan Constand, saldırıdan önce aktörden hiç para istemediğini, kurmasına yardım ettiği profesyonel ilişkiler için teşekkür etmek için de ona mensubu olduğu Temple Üniversitesi'nden ufak hediyelik eşyalar alıp götürdüğünü söyledi. Cosby'nin de Temple Üniversitesi mezunu olduğunu hatırlatan Constand, "Onun güvenilir ve saygıdeğer bir Temple savunucusu olduğunu düşünüyordum. Aynı zamanda bir toplum lideriydi ve bu sayede Temple'da saygı gören bir isimdi. Bana yardımlarından ötürü kendisine minnettardım" diye konuştu. 1973 doğumlu olan Constand Cosby'nin dedesinden birkaç yaş küçük ve evli bir adam olduğunu da belirterek kendisine yönelik cinsel ilgisini absürt bulduğunu da sözlerine ekledi.
Cosby'i suçlayan diğer kadınlar da Costand'in davasında ifade verdi. Aralarında süpermodel ve reality show yıldızı Janice Dickinson'ın da olduğu kadınlar Cosby'nin kendilerine uyuşturucu vererek tecavüz ettiğini anlattı. 1982 yılında Cosby'nin Tahoe Gölü'nde bir otelde kendisine ilaç verip tecavüz ettiğini söyleyen Dickinson, "'Dün gece neler olduğunu açıklamak ister misin? Çünkü olanlar bence hiç doğru değildi' dedim. Ona vurmak, suratının ortasına bir yumruk atmak istedim. Öfke tiksinti ve utanç hissettiğimi hatırlıyorum" diye konuştu. Kadınların ifadelerindeki benzerlikler sayesinde Constand'in yaşadıklarının münferit bir hata olmadığı, Cosby'nin saldırılarının belli bir örüntü üzerinden ilerlediği anlaşılmış oldu.
Hapis cezası neden bozuldu?
Pennsylvania Yüksek Mahkemesi yargıçlarının çoğunluğu, geçmişte Cosby'e yargılanmayacağına dair bir söz verilmiş olduğunu ancak bu sözün tutulmadığını belirterek haklarının ihlal edildiğine karar verdi ve kararı bozdu.
2005 yılında dönemin Montgomery Şehri Bölge Savcısı olan Bruce L. Castor, bir basın açıklaması yaparak Cosby hakkında cinsel saldırı suçlamasıyla iddianame oluşturmayı reddettiğini duyurdu. Daha sonra 2006'da Constand'in Cosby'e açtığı başka bir davanın yeminli ifade sürecinde anlaşma sağlandı ve Cosby Costand'e 3,38 milyon dolar ödemeyi kabul etti.
Ancak Castor'un yerine gelen Bölge Savcısı Kevin R. Steele, kararı tersine çevirerek aktör hakkında Constand'e saldırı suçlamasıyla bir iddianame hazırladı. Bu davanın duruşması sırasında savcılar Cosby'nin yeminli ifadesindeki itiraflarını gündeme getirdi. Bu ifadede Cosby geçmişte kadınlara beraber olma çabası içinde uyuşturucu hap verdiğini kabul etmişti.
Pennsylvania Yüksek Mahkemesi Yargıçlarından David Norman Wecht, kararın yorumunda, "Biz, bir savcının kovuşturma yapılmayacağına dair koşulsuz söz verdiği ve müdafinin bu garantiye güvenerek anayasal hakkı olan ifade vermemekten vazgeçtiği durumlarda, adalet sistemimizin temelini oluşturan adil yargılama prensibinin, verilen sözün yerine getirilmesini gerektirdiğini düşünüyoruz" dedi.
Castor neden Cosby'e yargılanmama sözü verdi?
Bu yıl ABD eski Başkanı Donald Trump'ın hakkında açılan ikinci azil davasındaki savunma avukatlarından biri olan Castor, Cosby'e verdiği sözün nedenini, Constand'in açtığı ikinci davada ABD Anayasası'nın beşinci maddesinden doğan ve kişiyi kendini suçlu gösterecek ifade vermekten koruyan hakkını kullanmasına engel olmak olarak açıkladı. Aksi takdirde Cosby tazminat davasında kadınlara cinsel birliktelik amaçlı uyuşturucu verdiğini kabul etmeyebilirdi.
2016 yılında Cosby'nin avukatları ceza davasının reddedilmesini sağlamak için önduruşma aşamasında Castor'ın tanık olarak dinlenmesini istedi. Castor ifadesinde Constand'in dediklerine inandığını ancak delillerin suçlamaları şüpheye yer bırakmayacak şekilde kanıtlamak için yeterince güçlü olmadığını düşündüğünü söyledi. Constand'e yardım etmek için aldığı kararın arkasında olduğunu ifade eden Castor, "Cosby'i yargılamayacağımıza ve bunun Andrea Constand'in bir parça da olsa adalete kavuşmasını sağlayacak bir dizi olayı tetikleyeceğine karar verdim" ifadelerini kullandı.
Castor'ın verdiği sözün bağlayıcılığı var mıydı?
Yüksek Mahkeme yargıçlarının çoğunluğuna göre, evet vardı.
Aslına bakılırsa ortada yazılı bir sözleşme yoktu. Sadece bir basın açıklaması vardı. Dahası Constand ve avukatları kendilerine herhangi bir sözden ya da anlaşmadan bahsedilmediğini ifade etti.
Hal böyle olunca bir hukuki tartışma baş gösterdi. Castor'un gerçekten böyle bir söz verip vermediği, eğer vermişse buna yetkisinin olup olmadığı çok tartışıldı. Castor sözü verdiğini kabul etti ancak davaya bakan yargıç sözün bağlayıcılığını kabul etmedi ve davanın devamına karar verdi. Ancak Yüksek Mahkeme'nin çoğunluğu Castor'ın yorumunu destekledi.
Castor, Çarşamba günü New York Times'a yaptığı açıklamada, Yüksek Mahkeme'nin kararının 2005'te savcılığın aldığı kararı temize çıkardığını ancak bunun Cosby'i yargılanmaktan muaf hale getirmenin doğru bir şey olduğu anlamına gelmeyebileceğini söyledi. Şu anki savcının bozguna uğradığını belirten Castor, "2005'te de haklıydım, şu an da haklıyım. Pek popüler olmayan bir kararı alma cesaretini gösterdiği için Yüksek Mahkememiz'le gurur duyuyorum" diye konuştu.
Mahkemenin kararı Cosby'nin Constand'e karşı bir suç işlemediği anlamına geliyor mu?
Hayır, sadece böyle bir suçtan dolayı yargılanamayacağı anlamına geliyor.
Yargıç Wecht, kararla ilgili yorumunda söz konusu suçlamalar üzerinden yargılamayı engelleme kararının "hem çok ağır hem de nadir" ama bir yandan da gerekli olduğunu söyledi. Toplumun suçları yargılamaya yönelik güçlü bir ilgisi olduğunu vurgulayan Wecht, "insanların anayasal haklarının korunmasını sağlamaya yönelik ilginin" daha da kuvvetli olduğunu belirtti.
Cosby hakkında yeniden dava açılabilir mi?
Constand'e saldırı gerekçesiyle açılamaz. Gerekçeli kararı Yüksek Mahkeme'deki yedi yargıçtan dördü adına kaleme alan Wecht, "Bill Cosby tahliye edilmeli ve bu spesifik iddialar üzerinden her türlü yeni yargılama engellenmeli" ifadelerini kullandı.
(Yargıçlardan ikisi de Cosby hakkında verilen hükmün reddedilmesi gerektiği çünkü adil yargılama ilkesinin resmi makamların böyle zorlayıcı kandırmacalara girmesine izin vermediği konusunda görüş bildirdi. Ancak bu yargıçlar Cosby'nin yeminli ifadesinin kullanılmadığı bir duruşmanın yeniden görülmesine izin verebileceklerini bildirdi. Yedinci yargıç da çoğunluğun kararıyla aynı fikirde olmadığını ancak farazi değilse eğer başka nedenlerden ötürü yeni bir dava açılmasına karar verebileceğini belirtti.)
Yargı muafiyeti sadece Cosby'nin Constand'e uyuşturucu verdiği ve tecavüz ettiği suçlamalarıyla ilgili davalar için geçerli. Cosby hakkında 2014 ve 2015 yıllarında suçlamalarda bulunan 50'den fazla kadını etkilemiyor. Ancak o kadınların suçlamalarına konu olan saldırılar da zaman aşımına uğradıkları için kovuşturmaya tabi tutulamıyor. ABD'de bu tür suçların zaman aşımı süresi 12 yıl. Constand'in açtığı davada da iddianame zaman aşımı süresinin dolmasına birkaç gün kala kabul edilmişti.
Savcılar kararı temyize götürebilir mi?
Evet çünkü bu kararı Pennsylvania eyaletinin Yüksek Mahkemesi verdi. Savcılık kararı ABD Yüksek Mahkemesi'ne sunarak anayasaya uygunluğunun incelenmesini sağlayabilir.
Bu karar diğer 'me too' vakalarını etkiler mi?
Bu kararın diğer davalarla doğrudan bir ilgisi yok. Ancak Constand ve avukatları tarafından yapılan açıklamada, mahkemenin kararının hayal kırıklığının yanında kaygı yarattığı belirtildi.
Açıklamada, "Karar cinsel saldırıya uğrayanların ceza hukuku sisteminde adalet arayışına, yaşadıklarını dile getirmesine veya kovuşturmaya katılmasına sekte vurabilir ya da saldırıya uğrayan bir kişinin kamu davasıyla özel dava arasında bir tercih yapmak zorunda kalmasına yol açabilir" ifadeleri kullanıldı.
