Neden esmiyor?

BirGün/ Uğur Şahin

Başbakan Binali Yıldırım’ın “Şu sokaklarına bakın, her taraf yemyeşil, çiçeklerle bezenmiş” dediği İstanbul’da Word Citties Culture Forum’un İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) verileriyle hazırladığı rapora göre, kamuya açık yeşil alan oranı yüzde 2.20. Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen minimum yeşil oran yüzde 9 iken, yine İBB’nin verilerine göre İstanbul’da kişi başına yüzde 6 yeşil alan düşüyor.

Kamuya açık yeşil alan oranı, Moskova’da yüzde 54, Sidney’de yüzde 46, Viyana’da yüzde 45.50, Londra’da yüzde 33, Tokyo’da ise yüzde 3.40.

Rant baş faktör

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İstanbul İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Cevahir Efe Akçelik, İstanbul için yapılan imar planlarında, kamusal ihtiyaçtan ziyade rantın baş faktör olduğunu söyledi. Çelik, “İstanbul’da yapılan mega projelerle yaklaşık olarak 2.5 milyon ağaç kesilmiş, kesilmeye devam edilmekte. İstanbul’un hakim rüzgar yönünün kuzey ve kuzeydoğu olduğu varsayarsak Kuzey Ormanlarına yapılan bu kadar tahribat sonucunda da ‘esmiyor’ niye essin ki?” diye konuştu.

‘Mega’ projeler iklimi etkiledi

Son on yılda yaşanan ekolojik yıkımın başında; kamusal alanların yok edilmesi, doğal yaşam alanlarının, ormanlık alanların, su havzalarının ve rekreasyon amaçlı kullanılan park, bahçe, göl gibi yerlerin yerleşime açılması ya da yeni projelere ev sahipliği yapmasının geldiğini belirten Akçelik, “Yoğun nüfuslu ve yüksek binaların sıklıkla görüldüğü kentsel bölgelerin çevrelerine göre daha sıcak olmaları, şehirlerin ısı adası etkisini oluşturur. İstanbul’da gerçekleşen plansız kentsel dönüşüm, doğal alanların tahribatı ve mega projeler bu etkiyi tetiklemektedir” şeklinde konuştu.

Isı adası etkisi tetikleniyor

Özellikle 3. Köprü ve bağlantı yollarının, kısa süre sonra kendi trafiğini yaratarak egzoz salınımlarını arttıracağının ve yapılaşmaların artarak doğal alan tahribatına yol açacağının altını çizen Akçelik, “Bu durumda, İstanbul üzerindeki ısı adası etkisi katlanarak artacak, sıcaklık değerleri mevsim normallerinin üstüne çıkacağı öngörülmektedir” dedi.

Gökdelenler rüzgâr yönünü değiştirdi

İstanbul’da plansız olarak gökdelen ve alışveriş merkezlerinin inşa edilmesinin, kente hâkim rüzgârların önünü kestiğini ve ısı adalarının oluşmasına neden olduğunu ifade eden Akçelik şöyle devam etti: “Bu yapılar kentin ihtiyacı olan hava akımının, rüzgârların ya önünü kesiyor ya da yönünü değiştiriyor”.

Şehir betonlaştı

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi’nde akademisyenlik yapmış olan Prof. Dr. Zerrin Bayrakdar, rantın getirdiği yapılaşmanın İstanbul’u betona çevirdiğini, bununda iklimi normal halinin dışına çıkarttığını söyledi. Bayrakdar, “Gökdelenler hem rüzgârı kesiyor, hem de sıcağı emiyor. Bunların sebebi rant” ifadelerini kullandı.