Seçim barajı neleri değiştirecek!
7 Haziran seçimlerine günler kala Türkiye HDP'nin barajı geçip geçemeyeceğini tartışıyor, peki nedir bu baraj, geçerse neler olacak? işte o soruların cevabı ve daha fazlası. Radikal'den Ercan Sarıkaya'nın haberine göre; 7 Haziran’da Türkiye, belki de tarihinin en önemli seçimlerinden biri için sandık başında olacak. 53 milyon 741 bin seçmen, kendisini temsil edecek 550 milletvekilini seçecek. Seçimlere 26 gün kala, anketler ve kamuoyu araştırmalarının sonuçları tartışılıyor. Anket sonuçları ne söylerse söylesin, bu seçimin en dikkat çekici noktasının ‘bıçak sırtı’nda olduğunu herkes kabul ediyor. Neredeyse herkesin kafasındaki ilk soru şu: HDP yüzde 10 seçim barajını aşacak mı, aşamayacak mı? Bu sorunun cevabını seçmenler kadar adaylar da merak ediyor. Çünkü eski Şişli Belediye Bakanı Mustafa Sarıgül; gazeteciler Mahmut Övür, Markar Esayan, Mehmet Metiner, Hüseyin Yayman; CHP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Bekaroğlu, MHP ’li Murat Başesgioğlu gibi birçok tanınmış isimin Meclis’e girmesi, adaylık sıralamaları bakımından HDP’nin baraj karşısındaki durumuna bağlı. HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ve Grup Başkanvekili Pervin Buldan, Hüda Kaya, Turgut Öker gibi isimlerin 'kaderi'ni de seçim barajı belirleyecek.
BİR VEKİL İÇİN 116 BİN OY GEREKİYOR
Seçim ve baraj denkleminin en çok hissedildiği kentlerin başında İstanbul geliyor. Nüfusu, seçmen sayısı ve çıkaracağı milletvekili sayısı ile Türkiye’nin 1 numarası olan İstanbul’da kıyasıya bir yarış bekleniyor. İstanbul’da yaşayan 10 milyon 236 bin seçmen kendisini temsil edecek 88 milletvekilini belirleyecek. Bütün seçmenlerin sandığa gittiği varsayıldığında, bir adayın milletvekili seçilebilmesi için 116 bin oy alması gerekiyor. Ancak seçimlere katılım oranına göre bu sayının 90 binlere, hatta 85 binlere kadar düşebileceği dile getiriliyor. Bu nedenle adaylar 1 oy daha fazla alabilmek için gece gündüz sokakları aşındırıyor.
2011 genel seçimlerinde 85 olan milletvekili sayısı nüfus artınca 3 daha artarak 88’e ulaştı. Geçen seçimde İstanbul’da AK Parti 46 milletvekili çıkarırken, CHP 29, MHP 7, şimdi HDP içinde yer alan bağımsız adaylardan ise 3 milletvekili çıkmıştı. 7 Haziran seçimlerinde AKP , CHP, MHP ve HDP’nin en önemli isimleri yarışa üç seçim çevresinden oluşan İstanbul’dan girdi.
DEMİRTAŞ FAKTÖRÜ
HDP barajı aşıp, İstanbul’da sadece Demirtaş’ın cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı 650 bin oyu alsa bile kentte en az 6 milletvekili çıkarma şansı bulunuyor. Bu denklem İstanbul’daki vekil dağılım dengesini bozan en önemli unsur olarak görülüyor. MHP'nin yükselişi de dikkate alındığında AKP ev CHP'nin geçen seçime oranla daha az milletvekili çıkarma olasılıkları bulunuyor. 2011 seçimlerinde 30 milletvekilinin bulunduğu İstanbul 1. bölgede AKP 16 milletvekili çıkarmış, ortalama bir vekil için 86 bin 800 oy almıştı. CHP ise bir milletvekili için 87 bin 600 oy almış ve 11 vekil çıkarmıştı. MHP 258 bin oyla 2 vekil çıkarırken, 93 bin oy alan bağımsız aday Sabahat Tuncel de seçilmişti. Bu seçim döneminde bölgenin vekil sayısı 1 artıp 31’e çıktı.
Selahattin Demirtaş ile 28 Şubat mağdurlarından Hüda Kaya’nın ilk iki sırada aday gösterildiği İstanbul 1. Bölgede HDP’nin barajı aşması durumunda (MHP’nin alacağı oya da bağlı olarak) AKP’de Hasan Sert, gazeteci Hüseyin Yayman, Osman Boyraz ve Aziz Yıldırım’ın avukatı Faik Işık’ın durumu kritik hale geliyor. Daha önce 11 milletvekili çıkaran CHP’den de HDP’ye oy gitmesi durumunda Ali Özcan ve Onursal Adıgüzel’in Meclis dışında kalma ihtimali bulunuyor. MHP’nin de oy oranını yükselterek mevcutta 2 olan milletvekili sayısını 4’e çıkarabileceği konuşuluyor.
SARIGÜL SINIRDA
Geçen seçimlere göre milletvekili sayısı 27’den 26’ya düşen İstanbul 2. bölgede HDP’nin barajı aşıp aşmayacağı dengelerin belirleyicisi olacak. 2011 seçimlerinde bölgeden 15 vekil çıkarmayı başaran AKP bir vekil için 84 bin, 9 vekil çıkaran CHP bir vekil için 81 bin oy almıştı. 228 bin oy alan MHP 2 vekil çıkarırken, bağımsız seçilen Sırrı Süreyya Önder 120 bin oy almıştı.
AKP’de, HDP ve MHP’nin alacağı oylara bağlı olarak, 2. Bölgede gazeteci Markar Eseyan, TBMM’deki kavgalarıyla gündeme gelen Oktay Saral gibi isimlerin Meclis’e girememe ihtimali bulunuyor. CHP ise oy oranını korusa bile HDP’nin alacağı oya bağlı olarak Mustafa Sarıgül’ün liste dışında kalma ihtimali olduğu dile getiriliyor. Daha arka sıralarda bulunan Çetin Soysal ve Melda Onur’un şansı ise düşük görülüyor.
MHP’de 2. bölgede Cumhurbaşkanlığı seçiminde çatı aday olan Prof. Ekmeleddin İhsanoğlu, Celal Adan ve Murat Başesgioğlu gibi isimleri öne koyarak oylarını artırmayı hedefliyor. Diğer partilerin alacağı oya göre Başesgioğlu’nun durumu kritik hale gelebilir.HDP, 2. bölgede Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Başkanı Turgut Öker’i ön sıraya koyarak Alevi oylarını yükseltmenin planlarını yapıyor. HDP’nin barajı aşması durumunda 2. sırada yer alan Türkiye’nin ilk feminist kadın şarkısının sözlerini yazan Filiz Kerestecioğlu’nun da Meclis’e girmesi bekleniyor.
HDP’NİN EN GÜÇLÜ OLDUĞU BÖLGE
İstanbul 3. Bölge ise HDP’nin en güçlü olduğu bölge olarak biliniyor. 2011 seçimlerinde 28 milletvekilinin bulunduğu bölgede AKP bir milletvekili için 84 bin 400 ayarak 15 vekil çıkarırken, CHP bir vekil için 87 bin 300 oy almış ve 9 vekil çıkarmıştı. MHP bir vekil için aldığı 85 bin oyla 3 vekil çıkarırken bağımsız vekil Levent Tüzel ise 137 bin oyla seçilmişti. Şimdi ise artan nüfus oranı nedeniyle vekil sayısı üç arttı. Buradaki Kürt ve muhafazakâr seçmenin oyunu almayı planlayan HDP Pervin Buldan’ı birinci sıradan aday gösterdi. HDP şimdi de Garo Paylan, Levent Tüzel gibi isimlerle en az 3 vekil çıkarmayı planlıyor. HDP’nin yüzde 10 barajını aşması durumunda AKP’nin gazeteci adayları Mahmut Övür ve Mehmet Metiner’in Meclis’e giremeyebileceği belirtiliyor. CHP’nin ise sınırı Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Bekaroğlu. MHP de bölgede 3 olan milletvekili sayısını 4’e çıkarmanın peşinde.